تا حالا به عباراتی چون CL14-14-14-34 که در مشخصات فنی یک رم وجود دارد دقت کرده‌اید؟ با مفهوم این عبارات آشنایی دارید؟ این عبارت بیانگر تاخیر رم است که از فاکتورهای مختلفی در کنار هم تشکیل شده است. در اکثر مواقع تمامی این اعداد نوشته نمی‌شوند و تنها به cl آن که مهمترین فاکتور در تاخیر رم است، اشاره می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به فاکتورهای این عبارت پرداخته و در مورد مهمترین فاکتور آن یعنی CL صحبت کنیم.
در رم علاوه بر ظرفیت دو فاکتور مهم وجود دارد که از آن به عنوان فرکانس و تاخیر نام برده می‌شود. قبل از پرداختن به تاخیر رم به صورت مختصر در مورد فرکانس توضیح می‌دهیم تا به طور کامل با اصطلاحات رم آشنا شوید.
فرکانس رم چیست؟
فرکانس رم که به اصطلاح به آن کلاک سایکل(Clock Cycles) نیز گفته می‌شود، به تعداد بسامدهایی که یک رم در مدت زمان یک ثانیه دارد گفته می‌شود. برای مثال اگر فرکانس یک رم 2400 مگاهرتز باشد، یعنی این رم در مدت یک ثانیه 2.4 میلیارد بار دور کامل انجام میدهد تا اطلاعات خود را ترجمه و ذخیره کند. بدیهی است که هر چه مقدار فرکانس بیشتر باشد، رم از سرعت بالاتری برخوردار بوده و سریعتر اطلاعات را ترجمه و ذخیره می‌کند.
اعداد تاخیر رم به چه معنا هستند؟
مثال CL14-14-14-34 را در نظر بگیرید، این فاکتورها به ترتیب از راست به چپ بیانگر CL ،tRCD ،tRP ،tRAS هستند. بر روی برخی رم‌ها عدد CMD نیز نوشته می‌شود که در این مثال حذف شده است. در زیر به طور مختصر هر فاکتور را بررسی می‌کنیم.
CL: این عبارت به معنای مدت زمانی است که طول می‌کشد تا رم اطلاعات را به دست CPU برساند. در ادامه بیشتر در مورد این مفهوم صحبت می‌کنیم.
tRCD: این عبارت مخفف RAS to CAS Delay بوده و به مدت زمانی که طول می‌کشد تا سطر و ستون رم اطلاعات را ذخیره کنند، گفته می‌شود.
tRP: این عبارت مخفف RAS to Precharge بوده که مدت زمان تاخیر رم در دسترسی یافتن از یک خط خانه حافظه به خط دیگریست.
tRAS: این اصطلاح عبارت است از مدت زمانی که دوباره حافظه خانه‌های خود را در اختیار دستورات خواندن و نوشتن قرار میدهد.
CMD: این عبارت مخفف Command Rate بوده و برای زمانیست که طول می کشد تا چیپست رم اولین دستور را دریافت کند.
CL رم چیست؟
داده‌ها در رم به صورت یک ستون عمودی شکل ذخیره می‌شوند، همانطور که می‌دانیم رم وظیفه دارد تا اطلاعات مورد نیاز CPU را به دستش برساند. برای دسترسی به داده‌ها رم چرخش های ساعتگردی روی ستون عمودی داده‌ها انجام داده و اطلاعات مورد نظر را در پین خروجی قرار میدهد.
و اما برای مثال منظور از CL32 چیست؟ رمی که CL آن 32 است، 32 بار چرخش ساعتگرد انجام میدهد و اطلاعات خواسته شده CPU را به دستش می رساند.
ممکن است برایتان سوال باشد که زیاد بودن این عدد فاکتور خوبی برای رم هست یا خیر؟ از آنجایی که هر چه این عدد زیاد باشد، میزان چرخش رم نیز بالاتر می‌رود، رم زمان زیادی را صرف پیدا کردن اطلاعات خواهد کرد که این باعث می‌شود سرعت رم پایین بیاید. پس همانطور که در مقاله راهنمایی خرید رم بیان کردیم، هنگام خرید رم CL پایینی را انتخاب کنید.
آیا فقط میزان تاخیر رم با CL قابل نمایش است؟ تاخیر رم با گونه‌های مختلفی قابل نمایش است، برای مثال برای رمی با تاخیر 32 خواهیم داشت:
- CAS 32
- CL32
- CAS 32 timing
نکته: تاخیر به شما تعداد گردش‌هایی که رم برای ارسال اطلاعات به CPU انجام میدهد را بیان می‌کند. اما برای فهمیدن تاخیر کلی سیستم باید مدت زمان و تاخیر هر گردش را نیز در نظر بگیرید. برای مثال اگر رم DDR3 و DDR4 را با هم مقایسه کنید، ممکن است با خود فکر کنید که رم DDR4 با میزان تاخیر 15 در قبال DDR3 که تاخیر آن 10 است، از سرعت کمتری برخوردار باشد. اما باید این نکته را در نظر بگیرید که سرعت هر گردش رم DDR4 بیشتر است و با وجود نسل جدید بودن، عملکرد بهتری نیز دارد.
جمع بندی
در این مقاله دیدیم که بالا بودن تاخیر رم سبب دیر رسیدن اطلاعات به دست CPU خواهد شد و در کل سرعت سیستم پایین خواهد آمد. پس برای خرید رم این نکته را در نظر داشته باشید که ظرفیت و فرکانس بالا و تاخیر پایین برای یک رم مناسب است.
